O depresji mówi się dużo ale zazwyczaj w kontekście osób dorosłych. Tymczasem według WHO depresja jest w pierwszej trójce czynników powodujących śmierć wśród nieletnich. Depresja może dotyczyć nawet dzieci w wieku niemowlęcym i przedszkolnym. Niezmiernie istotne jest szybkie udzielenie pomocy psychologicznej oraz psychiatrycznej. W poniższym artykule wymienione zostaną najczęstsze objawy depresji u dzieci oraz sposoby pomocy.
Depresja u dzieci nie jest szybko diagnozowana ze względu na jej odmienne niż u dorosłych objawy. W dodatku u każdego malucha mogą one być inne. Czasem na pierwszy plan wysuwają się objawy lękowe, bóle brzucha, biegunka, zmienność nastroju, a czasem agresja, nadpobudliwość, zachowania opozycyjne. Sytuacja ta odbija się na osiągnięciach szkolnych, na relacjach rodzinnych a u maluszków na przybieraniu na wadze i osiąganiu oczekiwanych rozwojem umiejętności.
Według źródła Fundacji ITAKA najczęstszymi objawami depresji u dzieci są:
1. smutek, przygnębienie, niemożność odczuwania radości („nic nie cieszy”),
2. zmniejszenie zainteresowań (np. niechęć zajmowania się swoim hobby) zmniejszenie aktywności,
3. apatia, spowolnienie, niechęć do działania ,
4. problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność),
5. zmniejszenie apetytu, spadek wagi ciała,
6. suchość w ustach , uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii ,
7. lęk, uczucie wewnętrznego napięcia, „niepokój w środku”,
8. trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, wrażenie niesprawności intelektualnej,
9. poczucie beznadziejności,
10. niska samoocena,
11. dolegliwości bólowe (bóle głowy, brzucha, bóle w klatce piersiowej, nerwobóle).
Przyczyny depresji nie są do końca znane. Wymieniane są czynniki genetyczne, biologiczne, neuromechaniczne, psychologiczne I społeczne. Najczęściej jednak depresja u dzieci pojawia się na skutek utraty rodzica, zwierzątka, przyjaciela, sympatii, jako efekt zmiany miejsca zamieszkania, szkoły oraz trudnej sytuacji rodzinnej. Częściej zapadają na depresję dzieci, których potrzeby emocjonalne nie są zaspokojone, oraz te które obarczają się odpowiedzialnością za złe relacje między członkami rodziny.
Jak pomóc dziecku gdy podejrzewamy u niego depresję?
1. Udać się do psychologa dziecięcego. Nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty. Psycholog pomoże ocenić natężenie objawów, spróbuje jak najszybciej określić główną przyczynę problemu i obejmie terapią dziecko lub w razie potrzeby całą rodzinę. Nieudanie się odpowiednio szybko na konsultację psychologiczną może skutkować dalszym nasilaniem objawów. Jeśli objawy depresji zaczynają powodować znaczny uszczerbek na zdrowiu lub doprowadziły do zachować aspołecznych i zagrażających bezpieczeństwu należy udać się do psychiatry dziecięcego. Być może konieczne będzie włączenie leczenia farmakologicznego zanim psycholog podejmie się terapii psychologicznej.
2. Należy znaleźć czas dla dziecka, na rozmowę z nim co go martwi.
3. Jeśli podejrzewamy że dziecko czuje się winne złej sytuacji rodzinnej konieczna jest rozmowa dziecka z obojgiem rodziców w celu przekonania, że dziecko nigdy nie ponosi odpowiedzialności za relację między rodzicami czy złą sytuację bytową rodziny.
4. Należy okazać się dużą cierpliwością i wyrozumiałością. Terapia depresji jest terapią, której efekty nie przychodzą po pierwszym spotkaniu z psychologiem. Zaangażowanie rodziny we wsparcie terapeutyczne, cierpliwość i życzliwość okazana dziecku znacząco skraca czas niezbędnej opieki terapeutycznej.