Terapia poznawczo-behawioralna to rodzaj terapii, w której istotną rolę odgrywają procesy myślowe i przekonania. W ramach tej terapii pacjent jest instruowany, aby identyfikować, sprawdzać i kwestionować myśli i przekonania, które mogą prowadzić do dysfunkcji.
Istnieją kluczowe terminy w ramach terapii poznawczo-behawioralnej, takie jak myśli automatyczne, zniekształcenia poznawcze i przekonania.
Myśli automatyczne to nasze nieświadome interpretacje sytuacji, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, które przychodzą nam do głowy i które często traktujemy jako prawdziwe. Czasem są one adekwatne do rzeczywistości, ale mogą także wywoływać silne emocje. Myśli automatyczne, które są mało adekwatne do faktów, zawierają wiele błędów logicznych, znanych jako zniekształcenia poznawcze. W terapii pomaga się pacjentom w rozpoznaniu tych podstawowych przekonań i w przyjęciu bardziej realistycznego podejścia.
Terapia poznawczo-behawioralna wykorzystuje różne techniki, aby zmienić dysfunkcyjne wzorce myślenia, emocji i zachowań. Jedną z głównych technik jest dialog sokratejski, który polega na ukierunkowanym dochodzeniu do prawdy. Terapeuci również tworzą eksperymenty behawioralne i korzystają z technik doświadczeniowych.
Cała terapia opiera się na procesie konceptualizacji, który polega na tworzeniu i weryfikowaniu hipotez dotyczących problemu pacjenta, korzeni problemu i czynników podtrzymujących. Na początku terapii ustala się cele wraz z pacjentem i opracowuje plan terapii oparty na protokołach leczenia różnych zaburzeń oraz na konceptualizacji pacjenta. Kluczowym elementem jest również budowanie zaufanej relacji terapeutycznej.
Badania wykazują, że techniki terapii poznawczo-behawioralnej są skuteczne w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych i emocjonalnych, takich jak depresja, zespół stresu pourazowego (PTSD), lęk społeczny, zespół lęku napadowego, lęk uogólniony, specyficzne fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD), dystymia, uzależnienia, ADHD, zaburzenia odżywiania oraz trudności w relacjach.
W Centrum Terapii Integros w tym nurcie psychoterapeutycznym pracują: Anna Polek oraz Beata Ziółkowska.