Dlaczego moje dziecko ciągle chodzi na palcach?
Chodzenie na palcach jest często spotykanym objawem u dzieci korzystających z porad terapeuty integracji sensorycznej i fizjoterapeuty. Poniżej przedstawię wnioski o jakich doszedł niemiecki fizjoterapeuta David Pomarino badający przyczyny tego nieprawidłowego wzorca chodu.
D.Pomarino przebadał 60 pacjentów z objawem "toe-walking" i wymienił następujące tego zjawiska przyczyny:
-dysfunkcje układu dotykowego (towarzyszące często innym zaburzeniom z zakresu integracji sensorycznej)
-hipotonia w połączeniu z dysplazją stawu biodrowego
-biochemiczne zmiany w kręgosłupie pozostające w związku z przebytymi zapaleniami płuc.
Dysfunkcje dotykowe spotykane najczęściej to nadwrażliwość dotykowa podeszw stóp. Prowadzi ona do unikania przez dziecko pełnego obciążenia stóp. Aby mieć jak najmniejszy kontakt z podłożem, którego cechy dotykowe są odbierane jako nieprzyjemne czy wręcz raniące, pacjent najchętniej chodzi na przodostopiu.
Hipotonia w połączeniu z dysplazją: Z powodu decentracji głowy kości udowej muskulatura biodrabinaczej pracuje w obrębie miednicy. W efekcie pozycja obręczy miednicy jest wadliwa. To prawdopodobnie powoduje nierówną pracę mięśni wokół biodra i skrócenie nogi co może wywoływać kompensacyjne chodzenie na palcach. Dodatkowo obniżone napięcie wpływa na regulacyjny mechanizm chodzenia na palcach.
Biochemiczne zmiany w kręgosłupie w powiązaniu z zapaleniem płuc: tutaj chód na palcach jest związany z powikłaniami po zapaleniu płuc we wczesnym dzieciństwie.1
Oczywiście chodzenie na paluszkach bywa naturalnym etapem w rozwoju dziecka. Nie powinno nas ono niepokoić, jeśli maluch dopiero co nauczył się chodzić. Chodzenie na palcach paradoksalnie ułatwia utrzymanie równowagi i napięcia mięśni prostownika tułowia. Również podekscytowanie może powodować taki wzorzec chodu. Niepokój powinno wzbudzić chodzenie na palcach utrzymujące się w drugiej połowie drugiego roku życia dziecka. Wtedy warto skonsultować dziecko ze specjalistą ortopedą. Gdy ten nie stwierdzi żadnych nieprawidłowości wymagających leczenia czy rehabilitacji, drugim kierunkiem poszukiwań przyczyny takiego stanu rzeczy powinna być kontrola u specjalisty terapeuty integracji sensorycznej.
Zazwyczaj dysfunkcje dotykowe stóp, które leżą u podłoża nieprawidłowego wzorca chodu towarzyszą innym zaburzeniom percepcji dotykowej objawiającym się poprzez:
- niechęć do noszenia niektórych ubrań, metek, butów, luźnych skarpet,
- preferencja noszenia za ciasnego obuwia, skarpet, długich rękawów i nogawek,
- niechęć i unikanie zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie stóp i / lub dłoni, ust,
- nadwrażliwa i przesadna reakcja na niespodziewany dotyk,
- niechęć do brudzenia się, do chodzenia boso po np. trawie, malowania palcami,
- zwiększona pobudliwość, nadruchliwość.
W sytuacji gdy to dysfunkcje dotykowe są przyczyną chodzenia na palcach terapia zajęciowa oparta na integracji sensorycznej może wiele zdziałać i zapobiec niekorzystnym konsekwencjom takiego chodu takim jak: skolioza, wady postawy, koślawość kolan, zwyrodnienia w stawach. W pozostałych przypadkach stosuje się odpowiednie wkładki ortopedyczne, rehabilitację, leczenie botuliną (gdy przyczyną nieprawidłowego chodu jest mózgowe porażenie dziecięce).
1 Za Ewa Grzybowska "Integracja sensoryczna" nr 1 styczeń 2012
Anna Polek